Theo quy định, ngoài ngày nghỉ hưởng nguyên lương, người lao động còn được quyền nghỉ không lương. Tuy nhiên trên thực tế, rất ít lao động biết đến những thông tin liên quan đến loại quyền lợi này.
1. Khi nào người lao động được nghỉ không hưởng lương?
Theo quy định tại Điều 115 Bộ luật Lao động số 45/2019/QH14, người lao động được nghỉ không hưởng lương 01 ngày và phải thông báo với người sử dụng lao động khi:
Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh, chị, em ruột chết;
Cha hoặc mẹ kết hôn;
Anh, chị, em ruột kết hôn.
Ngoài ra, người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để nghỉ không hưởng lương với các lý do khác.
Điều này đồng nghĩa với việc, người lao động sẽ không bị giới hạn số ngày nghỉ không hưởng lương trong năm, miễn có thỏa thuận với người sử dụng lao động và được người sử dụng lao động chấp thuận.
2. Doanh nghiệp có được từ chối cho người lao động xin nghỉ không lương
Với các trường hợp người thân chết hoặc kết hôn, người sử dụng lao động có trách nhiệm tạo điều kiện cho người lao động nghỉ không hưởng lương theo đúng quy định mà không được từ chối. Tuy nhiên, người lao động chỉ được nghỉ duy nhất 01 ngày. Nếu muốn nghỉ thêm thì cần xin phép.
Trường hợp nghỉ không lương vì những lý do khác, người lao động phải thoả thuận với người sử dụng lao động để nghỉ.
Thời gian nghỉ không lương trong trường hợp thỏa thuận không bị pháp luật giới hạn, nhưng phải có sự đồng thuận giữa cả hai bên. Người sử dụng lao động có quyền từ chối thỏa thuận nghỉ không lương của người lao động mà không bị coi là vi phạm pháp luật.
3. Lao động nghỉ không lương có phải đóng bảo hiểm xã hội?
Khoản 4 Điều 42 Quyết định 595/QĐ-BHXH nêu rõ:
Do đó, nếu người lao động nghỉ không hưởng lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì cả người sử dụng lao động lẫn người lao động đều không phải đóng bảo hiểm xã hội cho tháng đó.
Ngược lại, nếu tổng thời gian nghỉ không hưởng lương trong tháng của người lao động dưới 14 ngày làm việc thì cả người sử dụng lao động và người lao động đều phải tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ.
Ví dụ:
Công ty X làm việc từ thứ Hai đến thứ Sáu, nghỉ thứ Bảy và Chủ nhật.
Chị A là nhân viên của công ty X. Vì lý do cá nhân, chị thỏa thuận với công ty nghỉ không lương từ ngày 13/01/2024 đến hết ngày 07/02/2024, sau đó đi làm lại bình thường.
Xét thời gian nghỉ không hưởng lương của chị A trong khoảng thời gian trên thì việc đóng BHXH được thực hiện như sau:
Tháng 01/2024: Chị A không làm việc và không hưởng lương 15 ngày làm việc. Do đó, công ty X và chị A không phải đóng BHXH tháng 01.
Tháng 02/2024: Chị A không làm việc và không hưởng lương 05 ngày làm việc. Do đó, công ty X và chị A vẫn phải đóng BHXH đầy đủ cho cả tháng 02.
